VERTİGO

Vertigo etrafınızdakilerin ya da hem sizin hem etrafınızdakilerin döndüğünü hissetmenize neden olan, sıklıkla bulantı ve denge kaybının eşlik ettiği bir yanılsama durumudur. Boşlukta dönüyor, devriliyor, sallanıyor ya da düşüyormuş gibi hissedebilirsiniz. Vertigo sıklıkla baş dönmesi olarak adlandırılmakla birlikte, hareket yanılsamasını ifade eden bir terimdir. Bütün vertigo durumlarında baş dönmesi olmakla birlikte, her baş dönmesi vertigo değildir. Vertigo, iç kulağı ya da beynin denge ile ilgili bölümlerini etkileyen hastalıklardan kaynaklanır. Vertigo sendromuna baş dönmesi, bulantı, kusma, terleme ve solgunluk eşlik eder.
Baş dönmesi ve dengesizlik yakınması ile başvuran hastaları değerlendirirken sıkça yapılan yedi hata şunlardır:
1-           Vertigoyu dengesizlikten ayıramamak
2-           Pozisyonel test yapmayı bilmemek ya da yapmamak
3-           Baş çevirme testi yapmamak ya da yapmayı bilmemek
4-           Baş ağrısı olmadan da migrenin vertigoya neden olduğunu bilmemek
5-           Odiyogram istememek yada değerlendirememek
6-           Hastayı atak sırasında değerlendirmeyi planlamamak
7-           Hastayı düzgün olarak muayene etmeden manyetik rezonans görüntüleme (MRG) istemek.
 
Vertigo başa ğrısından sonra hekime başvuruda en sık yakınmadır. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar vertigonun nüfusun % 20-30’nunu etkilediğini göstermiştir. Bu yakınmalara, günlük pratikte çok sık karşılaşıldığı için böyle hastaların iyi değerlendirilerek yönlendirilmesi gerekir. Baş dönmesi yakınmasıyla başvuran hastaların şikâyetlerinin beyinle ilgili hastalıklarla, yoksa diğer nedenleremi bağlı olduğunu iyi ayırt edip ona göre tedavi uygulanması gerekir. Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) erişkinlerde tekrarlayan vertigonun en sık nedenidir. İyi tanınması ve tedavi edilmesi gerekir. Kadınlarda daha sık görülür. Baş dönmesi atakları 30 saniyenin altında sürer ancak hastalar bu atakları daha uzun olarak algılayabilir. Özellikle sabahları yataktan kalkarken baş dönmesi çok şiddetlidir. Hastalar gün boyu devam eden sersemlik hissinden yakınabilir. Uyku sırasında dönme ile baş dönmesi atakları tetiklenebilir. Hastaların çoğunda BPPV haftalar süren ataklar halinde devam eder. Baş dönmesi ya da bulantı hissi olan hastalarda yakınma olan tarafa manevra yapılmasının faydası çalışmalarda gösterilmiştir. Epidemiyolojik çalışmalar baş dönmesi yakınması olan hastaların yaklaşık %25 inde santral nedenlerin (beyinle ilgili) sorumlu olduğunu göstermektedir. Tanıda hastanın öyküsünün özellikleri, nörolojik bakı bulguları ve görüntüleme çalışmaları (beyin MR veya Tomografi) santral nedenlerin ortaya konmasında anahtar rol oynar. Atar damarlar aracılığıyla beyin sapı, beyincik ve beyinin arka bölümüne gelen kan akışının azalması vertigoya neden olabilir. Beyin hastalıklarına bağlı vertigoya şu belirtiler eşlik edebilir.
 
•             Baş ağrısı Konuşma güçlüğü
•             Çift görme
•             Kol veya bacakta güçsüzlük
•             Koordinasyonsuz hareketler ve Bilinç kaybı
 
Herhangi bir vertigo bulgusu veya belirtisinin doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir. Vertigo oldukça güçten düşürücü bir hastalık olmakla birlikte, ilaçlarla tedavi edilebilir. Vertigonun bazı belirti ve bulguları hastanede acil servis bölümünde değerlendirme gerektirebilir. Doktor tarafından hasta detaylı öykü alındıktan, nörolojik muayene yapıldıktan sonra vertigonun araştırılması için gerekli tetkikleri yapılmalıdır. Baş bölgesinin bilgisayarlı tomografisi (BT) ya da manyetik rezonans görüntüleme (MR) vertigoya neden olabilen bazı hastalıkları tespit edebilir.
Tedavi seçimi, tanıya bağlıdır. Vertigosu olan herkes için tam bir medikal değerlendirme gerekir. Bu değerlendirme sonucunda gerçek neden ortaya çıkarılabilir ve altta yatan hastalığın tedavisi için bir veya daha fazla çözüm önerilebilir.